Activiteitenbegeleider Henny Brink over Kalme Klanken
In de verpleeghuizen van ActiVite worden zeer uiteenlopende activiteiten aangeboden. Creatief of muzikaal bezig zijn is tenslotte niet voor iedereen. Een bijzondere activiteit die we in locatie Rietveld aanbieden, heet Kalme Klanken. Activiteitenbegeleider Henny verzorgt deze bijeenkomsten: “In deze tijd van corona is aanraking met de stem een mogelijk alternatief voor lichamelijke aanraking.”
“In Kalme Klanken werk ik met taal in al zijn hoedanigheid,” vertelt Henny. “Lichaamstaal, geschreven taal, gesproken taal, beeldtaal, geurtaal… alles om aansluiting te vinden bij de bewoner en met hem in contact te komen. Ik gebruik muziek, etherische oliën, gedichten, symbolen maar vooral mijn stem. Daarmee kan ik iemand activeren of juist rust en veiligheid bieden, afhankelijk van wat de bewoner nodig heeft en in welk stadium van de dementie hij verkeert. Ik ga daarbij op zoek naar de authenticiteit van de bewoner. Het is een kunst en een uitdaging om die te ontdekken en dat lukt alleen als ik neutraal ben, niet oordeel en de mens tegenover me serieus neem.”
Het doel van Kalme Klanken is om mensen die door hun dementie in zichzelf gekeerd raken, weer echt contact te laten ervaren. Henny: “Er is ruimte voor persoonlijke aandacht, met de focus op contact maken. Het helpt onrustige bewoners om goed de nacht in te gaan, daarom bieden we het ook vaak ’s avonds aan. Daarnaast is er tijdens de Kalme Klanken ook ruimte voor ontlading. Soms komen verlieservaringen boven en pijnpunten aan het licht. We delen dit dan met de psycholoog, zodat zo’n bewoner ook op een andere manier verder kan worden geholpen.”
Kalme Klanken is ontwikkeld door Henny zelf, gebaseerd op basis van werkervaring en gevolgde cursussen. Henny: “Zo’n 15 jaar geleden volgde ik de basiscursus Therapeutic Touch (TT) onderdeel van complementaire zorg, aan het Van Praag instituut. De kennis die ik daar heb opgedaan heb ik in de loop van de tijd aangevuld met andere kennis en ervaring. Zo is de lichamelijke aanraking van TT bijvoorbeeld aangevuld met aanraking door de stem.” In deze tijd van corona maar goed ook, want aanraking is nu niet mogelijk. Toch was corona niet de aanleiding om de stem te gebruiken bij Kalme Klanken: “Het gebruik van de stem in TT is min of meer bij toeval ontstaan, na contact met een bewoner die sterk reageerde op poëzie. Hieruit is een poëzie club ontstaan en zelfs een gedichtenbundel voor en door bewoners. Gedichten geven ruimte voor dialoog. Ik gebruik daarbij mijn stem als instrument.”
Kalme Klanken werkt het beste één-op-één, maar in een groep is de activiteit ook mogelijk. “Eigenlijk is drie bewoners per keer wel het maximum, en dan ook het liefst drie bewoners die elkaar al kennen. Onbekenden hebben extra tijd nodig om elkaar te leren kennen en op elkaar af te stemmen. Het vraagt ook meer van mij als begeleider: ik moet heel alert zijn bij meer deelnemers en dat is best intensief. Toch kiezen we er voor om Kalme Klanken niet altijd individueel aan te bieden, omdat er dan minder bewoners aan deel kunnen nemen.”
Henny is enthousiast over de resultaten van de activiteit. Toch is er niet altijd resultaat, of niet altijd meteen. Henny: “Bij een eerste sessie lukt het soms nog niet om goed contact te maken met een bewoner. Na meerdere sessies is er vaak wel sprake van contactgroei en lukt het steeds beter om tot een dieper contact te komen. Een enkele keer lukt dit niet omdat bewoner een blokkade lijkt te hebben. Soms kan een bewoner weerstand ervaren om het gevoel toe te laten, om een pijnpunt te beschermen of door een dogma of geloofsovertuiging.”
